Materiais para traballar con Catulo na aula

Aquí podedes consultar materiais para traballar a lectura dos poemas de Catulo. Todos deberiamos agradecer a Xosé Manuel Otero todo o seu traballo e a magnifica traducción dos poemas de Catulo ao galego.

Guía de lectura dos poemas de Catulo

Novidades na selectividade

O grupo de traballo acordou para o curso 2008-2009 fixar o seguinte programa para as probas de selectividade:
1. TEXTOS: Manter os mesmos autores, Eutropio e Fedro, para o próximo curso e o mesmo sistema en canto a extensión, dificultade e pregunta gramatical.

2. LITERATURA: Incluír un tema máis no programa de literatura para que poida entrar o teatro latino e que quedará fixado co seguinte título: O teatro latino: Plauto

3. MUNDO CLÁSICO:
A) Eliminar a cuestión sobre o mundo clásico que se viña plantexando sobre arqueoloxía, historia… e substituíla por unha lectura como se determina a continuación.
B) O número de aforismos ou frases latinas será de 150, calculados 50 por trimestre, entre os máis habituais nos libros de bacharelato.
C) O número de topónimos será de 75, calculados 25 por trimestre, incluíndo tan só topónimos de orixe latina de entre a toponimia hispana
D) Como lecturas propóñense textos que se correspondan cos temas de literatura a estudar:

a) Épica: Ovidio, Apolo e Dafne (Ovidio, Metamorfosis, I, 452-567) Píramo e Tisbe (Ovidio, Metamorfosis, IV, 55-166) Orfeo e Eurídice (Ovidio, Metamorfosis, X, 1-71)

b) Lírica: Catulo, Poemas de Catulo e Lesbia (Catulo, 51, 2, 86, 87, 109, 5, 7, 3, 85, 70, 8, 11) A orde reflicte unha secuencia nos sentimentos de Catulo

c) Historiografía: Livio A traxedia de Lucrecia (Tito Livio, Historia de Roma desde su fundación, I, 56,4-60)

d) Oratoria: Tácito, Discursos de Calgaco e Agrícola (Tácito, Agrícola, 30-32 e 33-34); Contexto, discursos e batalla: capítulos 29-38.
Texto bilingüehttp://antalya.uab.es/pcano/aulatin/methodos/cano2tablas.PDFEstudo retórico do discurso de Agrícolahttp://antalya.uab.es/pcano/aulatin/methodos/cano3agricola.PDF

e) Teatro: Dúas posibilidades:

1. Película Golfus de Roma, para abordar o estudo da comedia plautina a través da película, sobre a que existe abundante información na rede con cuestionarios para os alumnos, artigos, etc cf. http://cineymundoclasico.blogspot.comGuía didáctica de Golfus de Roma. Por Fernando Lillo Redonet.
Plauto y Golfus de Roma. Información sobre as relacións da película con Plauto e, ademais, algúns exercicios. Escrito por Pedro Luis Cano.

2. Lectura, en galego ou castelán, de Anfitrión
Recoméndase realizar un diálogo activo cos textos de forma que o lector responda diante do lido coa súa opinión persoal ou coa recreación literaria ou artística do seus contidos. A clase de lectura de textos debería ser dinámica con intercambio de experiencias mediante a lectura dramatizada e eventuais debates

O listado de topónimos e de aforismos para este curso esta en http://ciug.cesga.es/marcopaau.html

Como pode comprobarse as novidades están na modificación das listas de aforismos e topónimos, na inclusión do tema de Plauto nos temas de literatura latina e nunha breve escolma de lecturas.
O apartado de lecturas é o máis novedoso e pretende ofrecer textos breves e sobre todo atractivos a o alumnado de hoxe xa que ofrecen moitas posibilidades de traballo. Neste punto séguense os criterios de avaliación nº 4 e 6 do novo currículo de Latín II:

4. Realizar comentarios de textos traducidos, analizar as estruturas e trazos literarios deles e recoñecer o papel da literatura clásica nas literaturas occidentais.Con este criterio preténdese comprobar a identificación dos elementos esenciais dun texto literario, formais e de contido, e se se recoñecen os diversos xéneros polos seus trazos diferenciadores. O comentario versará sobre textos con sentido completo de diversos xéneros literarios e a súa comparación con textos da literatura posterior, especialmente a escrita en galego e castelán nos que sobrevivan trazos, temas ou tópicos da literatura latina.

6. Ler obras da literatura latina traducidas.Con este criterio preténdese que o alumnado capte a mensaxe contida na obra, as claves do xénero e o seu contexto histórico. Pode tratarse de obras completas, traducidas ou adaptadas ao nivel de bacharelato, ou ben de antoloxías dunha única ou varias autorías ou que se articulen ao redor de temas concretos. O que se busca fundamentalmente é potenciar o hábito de lectura con textos atractivos para o alumnado.

Os textos de Catulo, na miña opinión de lectura imprescindible nun curso de Latín II, podense por en relación coa tradición clásica que xeraron. Na rede está o meu artigo Presencia de Catulo y Tibulo en la poesía gallega del siglo XX que pode ser útil.

Os de Ovidio teñen abundante tradición clásica en galego e castelán e sobre todo iconográfica que pode completar a súa lectura.

A traxedia de Lucrecia ten tamén representacións iconográficas e resulta unha lectura entretida.

Os discursos de Tácito, moi pouco coñecidos, resultan sorprendentes e actuales no seu análise do imperialismo romano e a romanización, ademáis de ser excelentes pezas oratorias.

En Plauto ofrécense dúas posibilidades coa novidade de poder traballar coa película Golfus de Roma.

Penso que as novidades non son difíciles de seguir e poden contribuir a facer a mateira máis atractiva.

Unha familia romana de Vigo, grazas a Xosé Mª Álvarez Blázquez

Con motivo do Día das Letras Galegas adicado este ano a Xosé María Álvarez Blázquez paga a pena recordar que foi quen atopou as estelas funerarias romanas que hoxe están no Museo "Quiñones de León". Agora mesmo hai no museo unha exposición sobre o noso autor na súa faceta de arqueólogo ata o 20 de xullo de 2008.

Podedes ver aquí as fotos da sala de Arqueoloxía e aquí unha historia visual moi boa sobre a romanización de Vicus.

Se queres coñecer a historia dunha familia romana que podemos reconstruir a través dalgunhas das estelas e practicar o teu latín descifrándoas (son moi sinxelas) preme aquí.

Benvida ao novo blog O OLMO DOS FALSOS SOÑOS

Quero dar a benvida á blogosfera dos clásicos en galego ao blog O olmo dos falsos soños. Os clásicos con outra mirada mantido polo meu xefe de departamento Xosé Manuel Otero, que ten subido tamén moi bos materiais na web do noso departamento de Latín do IES San Tomé de Freixeiro.

Comeza cun post sobre Hércules no palacio Vecchio de Florencia con moi boas fotografías dos traballos deste heroe e vai ir engadindo (xa hai algúns) materiais de Cultura Clásica e Latín.

A presenza do Latín nas nosas linguas

Xose Manuel Otero, xefe do departamento de Latín do IES San Tomé de Freixeiro de Vigo ven de colgar na rede unha presentación flashspring con exercicios prácticos e sinxelos sobre as reglas de evolución fonética do latín ao galego e ao castelán.

Do latín ás nosas linguas

Escolma de textos de Eutropio (Monarquía)

Iniciamos unha escolma apresurada e non oficial de textos de Eutropio, o autor de prosa para a selectividade, na que pretendemos unir a cultura coa lingua aportando páxinas web que amplíen os coñecementos que mostra o texto. Comezo pola monarquía, pero a idea é ir ampliando a escolma a todos os libros de xeito progresivo.

Espero que vos sexa de utilidade.

Escolma de textos de Eutropio (Monarquía) en .pdf

Xogos romanos no IES San Tomé de Freixeiro

No IES San Tomé de Freixeiro fixemos esta experiencia de xogos romanos pioneira en Galicia nunha clase de Cultura Clásica con rapazas e rapaces de 3º de ESO D unha mañá de inverno que máis parecía de primavera.
Esperemos que sexa do vos agrado e que a poñades tamén en práctica nos vosos centros.

A presentación está en Flash Spring.

1º/ Para ver as animacións e mellor avanzar pulsando a flecha de dirección avance do teclado.
3º/ Se non visualizas a presentación debes baixar Flash Spring Pro 3.0 (gratis en flashspring.com)

Xornada de xogos da antiga Roma.

Presentación en Flash Spring

Itinerario de Cultura Clásica polas rúas da cidade de Vigo

Este venres fixemos un itinerario de Cultura Clásicas polas rúas da cidade de Vigo. Podedes consultar o caderno de actividades e as fotos do percorrido que demostran que Vigo é unha cidade Clásica.

Caderno Cultura Clásica nas rúas da cidade de Vigo.

Teucro, o arqueiro de Troia en readgalicia.com

A miña novela Teucro, o arqueiro de Troia está incluida na nova web readgalicia.com que promociona a literatura galega de cara o exterior de xeito que o mundo lea a Galicia.

Cita de Teucro, o arqueiro de Troia en "Pontevedra Literaria"

A miña novela Teucro, o arqueiro de Troia ven de ser citada no libro Pontevedra Literaria (páx. 209) editado polo Concello de Pontevedra e a Fundación Caixagalicia ( 2007) a cargo de Ana Acuña Trabazo, Carme Blanco Ramos, Eloi Gestido de la Torre y Xosé Abilleira Sanmartín. É un gran volume no que se inclue unha escolma de textos relativa a Boa Vila.

Novela histórica en galego sobre a Antigüidade clásica

Contamos con algunhas novelas históricas en galego sobre a Antigüidade clásica da nosa terra que poden ser un bo recurso didáctico nas aulas.

Teucro, o arqueiro de Troia, Noia, Toxosoutos, 2004.

O ouro de Agrícola, Edelvives-Tambre, 2004.

Medulio. O norte contra Roma, Noia, Toxosoutos, 2005.

Se alguén coñece outras agradeceríalle un comentario neste blog. Tamén poden ser novelas en galego sobre Grecia e Roma que non se refiran estrictamente á nosa historia.

Eleccións na Roma antiga

Neste tempos prelectorais non está de máis ler os consellos de Quinto Cicerón ó seu irmán o famoso Marco Tulio Cicerón.

Están traducidos ó galego no libro Breviario de campaña electoral, Edicións Positivas, 2005.

Podes atopar textos sobre as eleccións de Pompeia en latín/castelán aquí.

Contos da Galicia romana

Contos da Galicia romana: un novo xeito de co–ñecer a romanizació—n de Galicia
Autor: Fernando Lillo Redonet
Editorial: Toxosoutos, Noia, 2000
Colecci—ón: Ensino
Nœm. pp.: 71
Tamañ–o: 24 x 17

O libro propón un novo xeito de coñecer a romanización da nosa terra. A través de relatos ficticios, pero baseados sempre nas fontes históricas, literarias e arqueolóxicas, aprendemos os principais aspectos da conquista e da romanización de Galicia. Nestes contos seguimos a Teucro no seu regreso dende Troia até a ría de Pontevedra, introducímonos no castro de Santa Tegra da man dun lexionario romano, acompañamos a Xulio César na súa expedición contra os herminios, asistimos á tráxica sorte dos guerreiros do Monte Medulio, visitamos a cidade de Lugo no tempo dos romanos e contemplamos a enxeñería romana para extracción do ouro nas minas das Médulas.

Podes ler a reseña crítica de Mª Luisa Ortiz Ruiz publicada no nº 29 da Revista Galega do Ensino, pp. 255-256.

Mitoloxía clásica en Galicia

A filosofía deste blog está plenamente recollida no meritorio traballo destes tres volumes que recomendo vivamente. Neles atoparedes unha chea de suxerentes textos e fotografías para utilizar na aula.

Os deuses do Olimpo
por Matilde De Cal Cortina e Xosé Manuel Bértolo Balllesteros
Autoría: Matilde De Cal Cortina e Xosé Manuel Bértolo Balllesteros
ISBN: 978-84-96526-04-4
Editorial: Baía Edicións

Ano: 2005
Nº Páx.: 128

Primeiro dos tres tomos da mitoloxía clásica na arte e na literatura galegas. Neste título estúdanse os deuses Zeus, Hera, Poseidón, Hades, Atenea, Apolo, Afrodita, Ares, Hermes e Dioniso. Cada deus ou heroe vai precedido dunha información mitolóxica, para unha mellor comprensión das obras artísticas e literarias elixidas.A meirande parte das mostras de arte que presentamos son de artistas galegos; outras foron realizadas especificamente para Galiza por artista foráneos. Recollemos tamén aquelas obras que, independentemente da súa autoría, se atopan permanentemente en exposición nos nosos museos ou institucións, públicas e privadas.As obras literarias son maioritariamente en galego. Algunhas están en castelán, pero escritas por autoras e autores galegos, dos que escollimos, agás no caso dalgunhas poesías, os parágrafos máis significativos...A mostra, tanto de arte como de literatura, non pretende ser exhautiva, aínda que a consideramos suficientemente significativas, a día de hoxe, para comprender a importancia da mitoloxía clásica na cultura do noso país.

As divindades menores
por Matilde De Cal Cortina e Xosé Manuel Bértolo Balllesteros
Autoría: Matilde De Cal Cortina e Xosé Manuel Bértolo Balllesteros
ISBN: 978-84-96526-05-1
Ano: 2005
Nº Páx.: 144

Segundo dos tres tomos da mitoloxía clásica na arte e na literatura galegas. Neste título estúdanse os Titáns, as divindades das augas, do bosques e montañas, do alén e outras divindades individuais e colectivas.A meirande parte das mostras de arte que presentamos son de artistas galegos; outras foron realizadas especificamente para Galiza por artista foráneos. Recollemos tamén aquelas obras que, independentemente da súa autoría, se atopan permanentemente en exposición nos nosos museos ou institucións, públicas e privadas.As obras literarias son maioritariamente en galego. Algunhas están en castelán, pero escritas por autoras e autores galegos, dos que escollimos, agás no caso dalgunhas poesías, os parágrafos máis significativos...A mostra, tanto de arte como de literatura, non pretende ser exhautiva, aínda que a consideramos suficientemente significativas, a día de hoxe, para comprender a importancia da mitoloxía clásica na cultura do noso país.

Os heroes
por Matilde De Cal Cortina e Xosé Manuel Bértolo Ballesteros
Autoría: Matilde De Cal Cortina e Xosé Manuel Bértolo Ballesteros
ISBN: 978-84-96526-17-4
Editorial: Baía Edicións

Ano: 2006
Nº Páx.: 152

Último dos tres tomos da mitoloxía clásica na arte e na literatura galegas. Neste título estúdanse os heroes agrupados en oito capítulos: A guerra de Troia, A Odisea, Hércules, Edipo, Teseo, Perseo, Orfeo e Xasón e os Argonautas. Cada heroe vai precedido dunha información mitolóxica, para unha mellor comprensión das obras artísticas e literarias elixidas.A meirande parte das mostras de arte que presentamos son de artistas galegos; outras foron realizadas especificamente para Galiza por artista foráneos. Recollemos tamén aquelas obras que, independentemente da súa autoría, se atopan permanentemente en exposición nos nosos museos ou institucións, públicas e privadas.As obras literarias son maioritariamente en galego. Algunhas están en castelán, pero escritas por autoras e autores galegos, dos que escollimos, agás no caso dalgunhas poesías, os parágrafos máis significativos...A mostra, tanto de arte como de literatura, non pretende ser exhautiva, aínda que a consideramos suficientemente significativas, a día de hoxe, para comprender a importancia da mitoloxía clásica na cultura do noso país.

Pondal e os 300

Leónidas e os 300 están hoxe de moda, pero xa o noso poeta Eduardo Pondal evocaba a súa heroica morte neste poema de Queixumes dos pinos (edición de 1886, p. 19-20). Comenta o tema e a intención do poema e a súa relación con Leónidas e os 300.

Morrer en brando leito,

Entre molentes brondas,

Rodeados d' amigos,

Q'o pracer nos recordan;

De tímidas doncellas,

Imbeles e chorosas,

Que pra mayor dozura,

Na nosa última hora,

Ó redor de nos ceiben,

Lirios e brandas rosas;
Certo he desparecer cal vírgen tímida,

Brandamente, e sin gloria.

Oh' quen morrer poidera,

Coma o forte Leónidas;

Envolto en duro ferro,

N'outras rudas Thermópilas;

!Por unha pátria escura.

D'escravos e d'ilotas;

E deixar, cal cometa,

Longo rastro de gloria!

E caíra, non prono,

Coa faz a terra volta,

Mais as turmas conversa,

Audaz e miazosa;
Ainda apreixando o rutilante ferro,

Que verte gota á gota!

De modo, q'o viandante,

Vendo con gran zozobra,

Crubir a dura terra,

A cinza poderosa,
Dixéra con espanto:—Certamente
Este era grande cousa!

Podes consultar tamén unha guía da película 300 en castelán aquí.